Mutluluk seviyemizin düştüğünü fark ettiğimizde, onu yeniden yukarı taşımak için ne yapmalıyız? Mutluluk gerçekten kalıcı olabilir mi? Mutluluğumuzun ne kadarı bizim kontrolümüzde? Kadınlara özel kişisel gelişim grupları ve mutluluk söyleşileri düzenlenen Femina Psikoloji’nin kurucusu Uzman Psikolog ve Profesyonel Koç Şeyma Çavuşoğlu Itri, tüm bu sorulara cevap vererek Pudra.com okuyucularına mutluluk formülleri veriyor.

Mutluluğu konuşmak neden önemli?
İnsanlar mutlu hissetmeyi hak ettiklerini biliyorlar ama kendilerini mutluluğun genel geçer tanımında tıkanmış buluyorlar. Oysa mutluluğu bireysel anlamıyla ele almak, çok daha gerçekçi bir bakış açısı geliştirmeyi sağlıyor. Aynı zamanda, yaşam memnuniyetini de ciddi ölçüde artırıyor.

Mutluluk kalıcı olabilir mi?
İşte bu milyon dolarlık soru! Bunun iki cevabı var. Hayır ve evet. Yanıt, sizin ne kadar emek sarf etmek istediğinize göre değişiyor. Bunu diyet programına benzetecek olursak, doktorların, diyetisyenlerin söylediği sağlıklı, ideal bir kilonuz var. Peki, sürekli bu ideal kiloda kalmak mümkün mü?

Eğer yeme alışkanlıklarınız sağlıksızsa ve kendinize özen göstermiyorsanız, cevap hayır. Ancak yediklerinize dikkat ediyor, sağlıklı besleniyor ve düzenli egzersiz yapıyorsanız; yani her gün bunun için emek sarf ediyorsanız, cevap evet. Mutluluk da bunun gibi. Mutluluk diyetini doğru uyguladığınızda mutluluk hissini kalıcı kılmak mümkün. Unutmayın, her gün bunun için bilinçli çaba ve enerji sarf etmeniz gerekiyor.

Mutluluk için çabalasak bile mutluluğumuzun ne kadarı bizim kontrolümüzde?
Mutluluk konusuna yönelmiş en önemli araştırmacılardan biri olan Amerikalı Sonja Lyubomirsky’nin ortaya koyduğu verilere göre, her insanın bir mutluluk sabiti var. Bir başka deyişle, mutluluğumuzun bir kısmı genetik ve değişmiyor. Bu, mutluluk seviyemizin yüzde 50’sine denk geliyor. Geriye kalan yarımın da bir kısmı başımıza gelen olaylar, yaşadığımız durumlar, ilişkiler, yani yaşamımızın bizden bağımsız şekillenen parçaları. Buna dikkat etmek önemli.

İnsanlar bu parçaya olduğundan çok daha fazla anlam yüklüyorlar. “Terfi alınca mutlu olacağım”, “Çocuğum mezun olunca mutlu olacağım”, “Annem iyileşince mutlu olacağım”, “Aradığım ruh ikizimi bulunca mutlu olacağım” gibi. Araştırmalar gösteriyor ki, tüm bunlar mutluluk seviyemizin yalnızca yüzde 10’unu oluşturuyor. Geriye kalan yüzde 40 bizim algımız, niyetimiz, hislerimiz ve yaşadıklarımıza yüklediğimiz anlamlar. Benimle çalışan kişilerde özellikle vurguladığım kısım da burası. Eğer mutluluk seviyemin yüzde 40’ı benim algım, niyetim ve hissim ise, bu benim beynim ve kalbim demektir. Yani kontrol edebileceğim, üzerine çalışabileceğim ve dönüştürebileceğim bir kısım. Bunun farkına varmak bile kendi içinde, heyecan verici bir etkiye sahip.

Mutluluk nelerden etkilenir? Örneğin, güneşli günlerde gerçekten insanlar daha mutlu olurlar mı?
Bu konuda yapılmış araştırmalar var. Amerika’da neredeyse hep güneşli bir havası olan Kaliforniya eyaletinin şehirlerindeki insanlar ile çok daha az güneş alan Orta Batı yakasındaki şehirlerde yaşayan insanların mutluluk seviyelerini karşılaştırmışlar. Sonuçlar her iki yakada da benzer mutluluk seviyeleri olduğunu göstermiş. Bunun en önemli sebebi Hedonik Adaptasyon dediğimiz, insanın yaşadığı olumlu ve olumsuz olaylara karşı gösterdiği olağanüstü alışma kapasitesi.

Yeni bir hobi edindiğinizi düşünün, yeni bir yer keşfettiğinizi ya da daha güneşli bir şehre taşındığınızı. Başlarda şevkle güne başlarsınız, her yeni bilgi sizi büyüler, inanılmaz bir keyif alırsınız. Ancak zamanla her yeni şey eskir ve siz başlangıçtaki mutluluk seviyenize geri dönersiniz. Buna Hedonik Adaptasyon diyoruz. Bu, olumsuz olaylara karşı bizi koruyan bir mekanizmadır.

Ancak mutluluk karşısında da işimizi zorlaştırır. Burada da yaşamımızın vazgeçilmezi, stres yardımımıza yetişiyor. Günlük yaşamda karşılaştığımız stres yüklü olaylar, mutluluğa alışmış bünyemizi sarsmak gibi vazgeçilmez bir işleve sahip. Böylece yeniden mutluluk seviyemizin düştüğünü fark eder ve çıkarmak için çaba sarf etmeye başlarız.

Günlük yaşamın vazgeçilmezi olan stresin mutluluk üzerindeki olumsuz etkisine karşı nasıl bir taktik uygulayabiliriz?
Stres, mutluluk seviyesini aşağı çeken bir etkiye sahip. Buna karşılık, mutluluk seviyesini yeniden yukarı çekmenin pek çok farklı yolu var. Bunların hepsi bireysel farkındalık ve çaba gerektiriyor. Bir örnek, yaptığımız işlerin çeşitliliğini, zamanlamasını ve içeriğini dönemsel olarak değiştirmektir. Mesela, kitap okumayı çok seviyorsunuz. Ama hep aynı türde ya da aynı yazarın kitaplarını okursanız, bu sizi bir noktadan sonra mutlu etmeyecektir.

Farklı türler keşfetmek, yeni yazarların kaleminden çıkmış kitapları okumak, bu, severek yaptığınız aktivitenin her daim mutluluğunuzu olumlu etkilemesine yardımcı olacaktır. Hayatın her alanı için geçerli olan bu taktik, mutlu hissettiren aktivitelerin etkisini kalıcılaştırır, bizi stresin olumsuz etkilerine karşı korur.

Mutluluk üzerine çalışmak konusunda okuyucularımıza ne önerirsiniz?
Mutluluğun bireysel tanımını keşfetmek! Sizi ne mutlu ediyor ve neden mutlu ediyor? Bunu anlamak mutluluk seviyesini çok olumlu etkileyecek. Bir de takdir ve nezaket. Hem kendinize hem de etrafınızdaki insanlara karşı. Araştırmalarla da kanıtlanmış bir gerçek bu. Herkesin bildiği ama bilinçli uygulamadığı iki basit ama çok anlamlı kavram. Yaptıklarınızı, yaşadıklarınızı, başardıklarınızı, hatalarınızdan nasıl ders aldığınızı takdir etmek ve kendinize karşı anlayışlı olmak. Elbette etrafınızdakilere karşı da.

Paylaşmayı ve grup olarak çalışmayı arzu eden okuyuculara Mutluluk Söyleşileri’ni öneririm. Ücretsiz olan bu etkinlikler, benzer konular ile ilgilenen kişilerle tanışmak ve fikir paylaşımında bulunmak için harika bir fırsat sunuyor. Söyleşiler 15.00-17.00 saatleri arasında, hafta içi ya da hafta sonu olarak açılıyor. Kontenjan 15 kişi ile sınırlı.